اسپرانتو چیست؟
اسپرانتو یک زبان است. زبانی ابداعی، علمی و ادبی. آسان و قوی. زبان ابداعی، زبانی است که به‌گونه‌ای آگاهانه و با روشی علمی توسط فرد یا گروهی از افراد طراحی و ساخته شود. این افتخار از آنِ کشور ما ایران است که اولین زبان ابداعیِ فراساخته‌‌ی جهان را در حدود پنج قرن پیش به دنیا ارائه کرده است. هم‌چنین ایران نخستین کشور در جهان است، که پیشنهاد استفاده‌ی بین‌المللی از زبانِ اسپرانتو را – که موفق‌ترین زبان ابداعی دنیا است – در سال ۱۹۲۱ در جامعه‌ی ملل مطرح ساخت. این پیشنهاد باعث گشت تا برای اولین بار در تاریخ، مهرِ تأییدِ بزرگ‌ترین سازمان بین‌المللی زمان، یعنی جامعه‌ی ملل، به زبان اسپرانتو به‌عنوان ”زبانی واضح“ بخورد. جامعه‌ی ملل شکل نخستینِ سازمانِ ملل متحد بود که پس از جنگ جهانی اول به‌وجود آمد. حدود سه دهه پس از پیشنهاد ایران، یونسکو، بخش تربیتی، علمی و فرهنگیِ سازمان ملل متحد، نخستین قطع‌نامه‌ی خود را در رابطه با زبان اسپرانتو صادر کرد و از دولت‌های عضو خود خواست تا آموزش زبان اسپرانتو را در مدارس و آموزش‌گاه‌های عالی خود وارد سازند.
اسپرانتو یک زبانِ کامل است: زبانی که نوشته می‌شود، خوانده می‌شود و دارای نثر، شعر، ترانه، آواز و ادبیاتِ اصیل خود است. اسپرانتو آسان است، ولی ناتوان نیست؛ قوی و بسیار گویا و توانا است، لیکن مشکل و پیچیده نیست؛ منطقی است، اما خشک و بی‌روح نیست؛ لطیف و با طراوت است، ولی خودرو و وحشی نیست؛ با قاعده و بدون استثناء است، لیکن محدود و بسته نیست؛ گستره‌ی آن نهایتی ندارد، اما بی‌بند و بار و لجام‌گسیخته نیست؛ زبانی است علمی، ولی در بیان نکات ظریفِ روحی و معنوی نیز بسیار نیرومند و زایا است؛ زبانی است ادبی، ولی در تبیین دقایق فنی هم بی‌نظیر است؛ و بالأخره اسپرانتو متعلق به هیچ ملت خاصی نیست، اما به تمامی افراد بشر تعلق دارد؛ از آنِ تک تکِ انسان‌ها است، ولی بستگی به هیچ ملت و کشوری ندارد: زبانی فراملی است. از این روست که به بهترین وجه ممکن می‌تواند نقش زبان بین‌المللی – به‌معنیِ واقعیِ کلمه – را در روابط فراکشوری در سراسر گیتی بازی کند.
توضیح: متن فوق از مقدمه کتاب ”آسان‌ترین زبان دنیا“ اثر مهندس احمدرضا ممدوحی برگرفته شده است.
